Artroskopia

ARTROSKOPIA - DLACZEGO ?

 

Bo to najlepsza małoinwazyjna metoda leczenia wnętrza stawów. Pozwala na zmniejszenie pooperacyjnych dolegliwości bólowych, skrócenie pobytu w szpitalu, zmniejszenie ryzyka powikłań, a przede wszystkim - dzięki powiększeniu obrazu stawu - bardzo dokładne jego leczenie. 


Dzięki artroskopii możemy dotrzeć w bardzo małe i ciasne miejsca w stawie, niemożliwe do leczenia inaczej niż za pomocą dużych otwartych cięć. Sama operacja wykonywana jest przez klika punktowych nacięć i pozwala na wprowadzenie mikrokamery (2 – 4 mm) i narzędzi o tej samej średnicy. Wszystko odbywa sie bezkrwawo i dzięki tak małym nacięciom dolegliwości pooperacyjne są związane tylko z leczeniem schorzenia, a nie z szerokimi dostępami, rozdzielaniem i przecinaniem tkanek przez które dochodzi się do ogniska choroby…

Dzięki artroskopii i punktowym ranom w różnych miejscach można leczyć stawy ze wszystkich stron na raz (wszystkie składowe choroby lub kilka chorób jednocześnie), podczas gdy w klasycznych metodach otwartych rana ogranicza nas do jednej okolicy. Obecnie znakomita większość operacji stawów, a nawet zabiegów pozastawowych, może być wykonana przez doświadczonego specjalistę artroskopowo, a ilość komplikacji pooperacyjnych wynosi ok. 0,003 % (metody otwarte średnio 3%).

O tym, jak ważne są stawy nie trzeba chyba nikogo przekonywać. To one zapewniają ruchomość naszemu organizmowi. Dzięki nim możemy się poruszać i wykonywać wszystkie czynności, od tych podstawowych i najmniej skomplikowanych do najbardziej złożonych. Bez sprawnych stawów nie możemy żyć, pracować, bawić się. Chore stawy to nie tylko niepełnosprawność, ale również dokuczliwy ból. Dlatego jeśli zależy nam na zdrowiu i korzystaniu z pełni życia musimy o stawy dbać, a gdy są chore – leczyć.

Uszkodzenia stawów stanowią coraz większy odsetek kontuzji z jakimi pacjenci zgłaszają się do lekarza ortopedy. Przyczyn, dla których stawy mogą odmówić posłuszeństwa jest wiele:

  • otyłość,
  • siedzący tryb życia,
  • stres powodujący sztywność mięśni,
  • urazy, które mogą zdarzyć się praktycznie w każdych okolicznościach.

Do urazów najczęściej dochodzi podczas uprawiania sportu: jazdy na nartach, rowerze, gry w piłkę, zwykłego biegu, pływania, a nawet niefortunnego schodzenia po schodach. Uszkodzony staw jest obrzęknięty, bolesny, a nasza sprawność jest w znacznym stopniu ograniczona lub wręcz uniemożliwiona. Taka kontuzja może nas wyłączyć z życia rodzinnego i zawodowego, a nieleczona - skutkować poważnymi konsekwencjami na przyszłość. I właśnie w takich sytuacjach ratunkiem jest artroskopia.

WSKAZANIA DO ZABIEGU

Wykonuje się artroskopię kolana, barku, łokcia, biodra i stawu skokowego oraz mikroartroskopię stawów nadgarstka ręki i stopy. Przeprowadza się ją w warunkach sterylnych na sali operacyjnej w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. U dzieci – tylko w znieczuleniu ogólnym. Pacjent nie czuje więc żadnego bólu i dyskomfortu podczas zabiegu.

Wskazaniami do artroskopii są:

  • urazy stawów różnego pochodzenia, także z przeciążenia,
  • uszkodzenia mięśni i ścięgien,
  • uszkodzenia łąkotek, chrząstek stawowych, obrąbków,
  • uszkodzenia więzadeł i niestabilności ruchów w stawach,
  • złamania śródstawowe i okołostawowe,
  • przykurcze stawów,
  • torbiele okołostawowe,
  • reumatoidalne zapalenie stawów,
  • zmiany zwyrodnieniowe, 
  • obecność ciał obcych w stawie,
  • nowotwory w obrębie stawów,
  • wszelkie przewlekłe dolegliwości bólowe lub obrzęki stawów.

Artroskopia trwa od kilkudziesięciu minut do 2 - 3 godzin (np. urazy wielowięzadłowe).

PRZEBIEG ZABIEGU

Przed artroskopią standardowo wykonuje się badania RTG bądź badanie rezonansem magnetycznym (MRI stawów i kości).

Pacjent układany jest w pozycji leżącej lub siedzącej, dogodnej do operacji stawu. Jak przy każdym zabiegu powierzchnia skóry wokół operowanego stawu obkładana jest sterylnymi serwetami chirurgicznymi, a skóra w miejscu przeprowadzania badania przemywana środkiem dezynfekującym. Jeśli tylko jest to możliwe, powyżej badanego stawu zakładana jest opaska uciskowa, tzw. opaska Esmarcha. Ma ona na celu wywołanie niedokrwienia, by ograniczyć krwawienie podczas wziernikowania stawu, co mogłoby zepsuć widoczność.

Sama artroskopia polega na dokładnym obejrzeniu stawu od środka za pomocą artroskopu, czyli specjalnego urządzenia, dzięki któremu wprowadza się do wnętrza stawu cienką metalową rurkę z mikrokamerą. Artroskop wsuwa się do stawu przez niewielkie nacięcia w okolicy stawu w ściśle określonych miejscach. Jest to bezpieczne, bo dla każdego stawu wyznaczone są punkty anatomiczne, poprzez które można to robić. Pole widzenia oświetlają światłowody, a obraz z mikrokamery ogląda się w powiększeniu na monitorze. Dzięki temu lekarz może dokładnie obejrzeć struktury wewnątrzstawowe.

By dokładniej opisać zabieg warto podkreślić, że do badanego stawu wprowadza się również odpowiedni wężyk lub wężyki, którymi podawany jest w trakcie badania roztwór wodny (0,9% roztwór chlorku sodu). Wypełnienie stawu roztworem wodnym ułatwia obejrzenie jego „wnętrza” przez układ optyczny artroskopu.

W badaniu dokonuje się oceny struktur stawowych, czyli chrząstki stawowej, błony maziowej, więzadeł, ścięgien mięśni przechodzących przez staw, łąkotek i innych struktur charakterystycznych dla badanego stawu. Tę część zabiegu artroskopii nazywa się artroskopią diagnostyczną. Następnie do wnętrza stawu wprowadza się miniaturowe narzędzia chirurgiczne i wykonuje niezbędne zabiegi naprawcze, np. szycie lub usunięcie uszkodzonej części łąkotki czy wycięcie przerośniętej błony maziowej, rekonstrukcję więzadeł, korekcję niestabilności lub przykurczu. Pozwala to na uniknięcie operacyjnego otwierania stawu, a tym samym skrócenie czasu powrotu do pełnej sprawności fizycznej po zabiegu. Mówimy wtedy o artroskopii operacyjnej albo terapeutycznej. Przy właściwej kwalifikacji pacjentów wszystkie artroskopie są lecznicze.

Należy pamiętać, że mimo małych nacięć na skórze, operacje wewnątrzstawowe niczym nie różnią się do tych wykonywanych metoda otwartą. Wymagają specjalnego prowadzenia w okresie pooperacyjnym - niekiedy odciążenia (okresowego chodzenia o kulach) i mogą powodować powstawanie krwiaka w stawie, wysięku lub groźniejszych powikłań, w tym ropnego zapalenia stawu. Jednak wykonywanie zabiegów artroskopowo pozwala zmniejszyć ryzyko tych niepożądanych komplikacji nawet 1000- krotnie.

Konrad Malinowski