Staw skokowy - Schorzenia i urazy
Swoją budową staw skokowy przypomina wiązanie stolarskie. Szerszy wymiar bloczka kości skokowej idealnie pasuje do widełek utworzonych przez końce kości piszczelowej i strzałkowej. Urazy skrętne tego stawu są najczęstszymi urazami i kontuzjami wśród sportowców i osób prowadzących aktywny tryb życia.
W pobliżu stawu skokowego i kości skokowej znajduje się 13 mięśni, ale żaden z nich nie jest do niej przyczepiony. Kość skokowa porusza się dzięki pociąganiu przez więzadła oraz przenoszeniu ruchu z kości stępu i kości goleni. W stawie skokowym (skokowo - goleniowym) odbywają się ruchy zgięcia podeszwowego i grzbietowego stopy, ruchy ewersji i inwersji. Złożone- w uproszczeniu boczne ruchy nawracania i odwracania odbywają się głównie w stawie skokowym dolnym, czyli skokowo – piętowym.
Dla powstawania schorzeń tej okolicy duże znaczenie mają zaburzenia równowagi między silnymi i długimi mięśniami łydki, a krótkimi i słabszymi mięśniami stopy. W prawidłowym wzajemnym funkcjonowaniu niezbędna jest kość piętowa będąca ramieniem do którego przyłożone są siły.
Interesująca nas część kompleksu więzadłowego stawu skokowego związana z najczęściej występującymi patologiami składa się z więzadła strzałkowo-skokowego przedniego (ATFL), więzadła strzałkowo-piętowego (CFL) po stronie bocznej i więzadła trójgraniastego po stronie przyśrodkowej.
Skręcenie stawu skokowego
To chyba najczęstszy uraz ludzi aktywnych, który bywa bagatelizowany i „niedoleczany”, a w nawet 30 % jest przyczyną późniejszej niestabilności i nawracającego „uciekania” stawu.
Uraz powstaje najczęściej w mechanizmie inwersji (90 % urazów) czyli „podwinięcia stopy pod goleń do wewnątrz – kostka boczna (zewnętrzna) ucieka na zewnątrz. Tego rodzaju skręcenia zdarzają się podczas biegania, skoków lub nawet chodzenia, najczęściej po nierównym podłożu lub schodach. Podczas tego zdarzenia uszkodzeniu ulegają: więzadło skokowo – strzałkowe przednie (ATFL) stabilizujące staw od przodu i rotacyjnie oraz więzadło strzałkowo – piętowe (CFL) dające stabilizację typowo boczną wraz z torebką stawową. Często podczas takiego urazu uszkodzeniu ulega również przednio – boczna część chrząstki stawowej. Może nawet dojść do złamania chrzęstno -kostnego. Dolegliwości bólowe i obrzęk występują w części przedniej i bocznej (zewnętrznej stawu) i w zależności od ich nasilenia skręcenie klasyfikujemy w skali 3 stopniowej:
- Pierwszy stopień– niewielkie naciągnięcie lub naderwanie więzadeł, brak objawów niestabilności lub nieznacznie wyczuwalna, niewielki ból, obrzęk i ograniczenie ruchomości stawu,
- Drugi stopień– częściowe zerwanie włókien więzadłowych, niewielka niestabilność, znaczna bolesność, obrzęk i ograniczenie ruchów.
- Trzeci stopień– całkowite zerwanie włókien więzadłowych, duży obrzęk i bolesność.
Rozpoznanie stawiamy na podstawie badania lekarskiego, zawsze uzupełnionego o zdjęcie radiologiczne. W przypadku podejrzenia uszkodzenia chrząstki stawowej powinniśmy wykonać rezonans magnetyczny.
Niestabilność stawu skokowego
Niestabilność stawu skokowego powstaje wskutek wielokrotnych skręceń stawu skokowego lub po pierwszym skręceniu, gdy nie zostało ono właściwie zaopatrzone, a tkanki wygoiły się w wydłużeniu. Wydłużone więzadła, zdecydowanie najczęściej więzadło skokowo- strzałkowe przednie (ATFL) i piętowo – strzałkowe (CFL), przestają spełniać swoją funkcję. Pojawiają się wtedy objawy niestabilności- częste podkręcenia i skręcenia stawu skokowego, poczucie niepewności i ból podczas chodzenia po nierównym podłożu, obrzęki. Przewlekła niestabilność stawu skokowego może prowadzić do nieprawidłowego zużywania się chrząstki i w konsekwencji do bardzo trudnej w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawu skokowego.
Rozpoznanie stawia się na podstawie dokładnego badania lekarskiego, w którym wyczuwa się zbyt duże przesunięcia kości skokowej względem kości piszczelowej. Doskonałym narzędziem do potwierdzenia niestabilności stawu skokowego jest porównawcze, dynamiczne USG stawu skokowego, które pozwala na ocenę napinania się więzadeł w ruchu. Pomocny może być również rezonans magnetyczny.
Niestabilności stawu skokowego towarzyszyć mogą objawy ogniskowych uszkodzeń chrząstki stawowej, a także tzw. konfliktu przedniego i/lub tylnego, który wynika z przerostu dolnych partii więzozrostu piszczelowo- strzałkowego i jego zakleszczania między kość skokową i piszczelową. Z czasem może rozwinąć się konflikt kostny, gdy wskutek nieprawidłowych ruchów w stawie pojawiają się dzioby kostne- osteofity.
Leczenie stawu skokowego ( kliknij aby dowiedzieć się więcej o leczeniu )
Konrad Malinowski, Adrian Góralczyk